Son Tanıklar Çocukluğa Aykırı Yüz Öykü

2015 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi Svetlana Aleksiyeviç’in önemli eserlerinden Son Taniklar, 1941 Haziran’inda baslayan Nazi isgalini çocuk olarak yasamis insanlarin öykülerine odaklanan etkileyici bir sözlü tarih çalismasi
Isveç Akademisi, Svetlana Aleksiyeviç’e Nobel Ödülü verdiginde yazarin yeni bir edebi tür yarattigini belirtmis, eserlerini de duygularin ve ruhun bir tarihi sözcükleriyle betimlemisti. Aleksiyeviç uzun bireysel monologlari farkli seslerin duyuldugu bir kolaja dönüstüren özgün dokümanter tarziyla, kendilerine nadiren konusma firsati verilen, yasantilari da çogu zaman ülkenin resmi tarihine karisarak yitip giden sokaktaki insanlarin hikâyelerini kayit altina aliyor.
Son Taniklar’da Aleksiyeviç 1941’de günesli bir yaz günü baslayan ve 1945’e gelinene dek SSCB’de yirmi milyonu askin insanin hayatini kaybetmesine yol açan Nazi isgali ve II. Dünya Savasi dönemini, o zamani çocuk olarak yasamis insanlarin tanikliklariyla aktariyor.
Kusaktan kusaga aktarilarak Sovyet insaninin kaderini sonsuza kadar degistiren bu büyük travmanin, uzak köylere, küçük sehir ve kasabalara, ormanin derinliklerine siginmis korku dolu anne ve çocuklara kadar tüm Sovyet cografyasina nasil yayildigini o günlerin çocuklarinin deneyimleriyle anlatan kitap, belki de en çok, hep büyüklere özgü kahramanliklarla, kayiplarla özdeslestirilen savasin, asil olarak çocuklari bir anda ne büyük acilarla büyüttügünü, büyümek zorunda biraktigini gözler önüne seriyor. Neredeyse hepsi babasiz, hatta kimi zaman da annesiz büyümüs, oyuncaklarla oynamak yerine bomba gümbürtüleri olunca kulaklarini kapamayi ögrenmis, güzel çikolatalar, sekerlemeler yerine ot yemis, toprak yemis, hatta ev hayvanlarini, sokak hayvanlarini yemek zorunda kalmis çocuklarin öyküleri, savasin ne kadar büyük acilara yol açabilecegi konusunda bize bir kez daha uyarida bulunuyor.
Vaktinde Dostoyevski söyle bir soru atmisti ortaya:
Eger masum bir çocugun gözünden tek damla yas dökülecekse, barisin, mutlulugumuzun ve hatta yeryüzünde ebedi uyumun saglanmasi ve temellerinin güçlü bir sekilde atilmasi için yasanacakla mazur görülebilir mi? Sorusunu yine kendi yanitlamisti Dostoyevski; hiçbir ilerleme, hiçbir devrim o gözyasinin dökülmesini hakli gösteremez.
Hiçbir savas. O gözyasi damlasi her daim her seyden kiymetlidir. O tek damlacik gözyasi
Köyde hiç çocuk kalmamisti. Sokakta beraber oyun oynayacak kimse yoktu