Ricardo Reis'in Öldüğü Yıl

Harold Bloom’a göre Bati edebiyatinin parametrelerini belirleyen yazarlardan biri olan Portekizli yazar, sair Fernando Pessoa, 30 Kasim 1935’te Lizbon’da hayata gözlerini yumdugunda, kaybin büyüklügü pek anlasilmamisti.

Ne zaman ki “sandik” açildi, günlükler, gerçek ya da hayali mektuplar ve notlardan olusan o sonu gelmez yapit gün yüzüne çikti, ancak o zaman Bloom’un tespitinde ne denli hakli oldugu anlasildi. Pessoa’nin alametifarikasi, yarattigi çoklu kimliklerdir; hayata bakislari, geçmisleri, inançlari ve idealleriyle “takma adin” ötesine geçen o dis benliklerdir. Ricardo Reis de bu kimliklerin basinda gelir.

José Saramago, Pessoa’nin ölüm haberi üzerine, on alti yil aradan sonra ülkesine geri dönen Ricardo Reis karakteriyle iste bu çogul evrene isik tutuyor. Ayni zamanda, daldan dala konan neseli üslubuyla, Salazar’in iktidara yükseldigi Portekiz’de ve genel olarak Avrupa’da esmeye baslayan fasizm rüzgârinin sinir uçlarina dokunuyor.