Tarihte Zorun Rolü

Almanya’nin birligi, Prusya’nin hegemonyasi altinda gerçeklestirilen “yukaridan” dönüsümlerle saglanmisti. Bu süreç, 1862 yilinda Prusya’nin basbakani, 1871 yilinda da yeni kurulan Alman Imparatorlugu’nun sansölyesi olan Otto von Bismarck’in adiyla anilir. Bismarck’in “kan ve demir siyaseti” neden bir süreligine zorunlu olarak basari getirmisti ve neden sonunda çökmek zorundaydi?

Friedrich Engels, Tarihte Zorun Rolü’nde, daha önce gelistirmis oldugu “zor teorisi”ni, 1848-1888 döneminin Almanya tarihine uygulama girisiminde bulunmustu. Yayimlamayi planladigi brosür, Anti-Dühring’in konuyla ilgili üç bölümünü ve dördüncü bölüm olarak Tarihte Zorun Rolü’nü içerecekti. Engels bu son bölüm üzerindeki çalismasini bitiremedi ve tamamlanmamis metin ölümünden sonra yayimlandi.
Tarihte Zorun Rolü, yalnizca Almanya tarihine degil, genel olarak Avrupa’daki uluslasma süreçlerine ve sinif mücadelelerinin bu süreçlerdeki rolüne isik tutan bir çalisma. Kirim Savasi dâhil olmak üzere 1848 sonrasinin pek çok savasi üzerinde duran Engels, ilhak politikalarinin elestirel degerlendirmesini de yapiyor.

Anti-Dühring’in “zor teorisi” hakkindaki bölümlerinde ise, tarihin zor kullanimiyla açiklanamayacagi gösterilir ve zorun kendisinin ne tür tarihsel süreçlerin ürünü oldugu ortaya koyulurken, zorun tarihte farkli bir rol oynamasinin mümkün olup olmadigi üzerinde duruluyor.

Bu kitapta, ilgili dört bölümün yani sira, brosür için yazilmis önsöz taslagi, dördüncü bölümün plani, bu bölümün son kisminin plani ve Engels’in “Otorite Üzerine” baslikli makalesi de yer aliyor.