Osmanlıda Son Fasıl Savaş, Devrim Ve Ortadoğunun Şekillenişi 1908 1923

Osmanli’da Son Fasil, 20. yüzyili Osmanli’nin gözünden sasirtici bir yaklasimla yeniden anlatirken, Birinci Dünya Savasi’ni ve günümüz Ortadogu’sunu daha iyi kavramamizi saglayacak yeni görüsler sunuyor.
Osmanli Imparatorlugu ve ardili devletler 1911-1923 yillari arasinda basta Birinci Dünya Savasi olmak üzere bir dizi savas deneyimi yasadi. Sean McMeekin iyi bildigimizi sandigimiz bu deneyim hakkinda aslinda ne kadar az sey bildigimizi gösteriyor. Yazarin yeni açilan Osmanli ve Rus arsivlerinde yillarca yürüttügü arastirmalara dayanan Osmanli’da Son Fasil, savas sonrasi Ortadogu’da istikrarsiz bir yeni düzene yol açan büyük stratejik anlatiya isik tutuyor.
Ingiliz, Alman, Fransiz, Amerikan ve Avusturya-Macaristan kaynaklarindan da yararlanan McMeekin, modern Türkiye’nin dogusunu ve kalan Osmanli topraklarinin durumunu esine ender rastlanir bir yetkinlikle anlatiyor. Imparatorlugun çözülüsüne eslik eden etnik-dinsel buhran ve zorunlu göç, Balfour Bildirisi, halifeligin yikilisi, Irak ile Suriye’nin paylasilmasi gibi meselelerde yeni bir perspektif ortaya koyarak, bu meselelerin günümüze dek yansiyan sonuçlarini berrak bir odaga oturtuyor.
Bir tarih kitabinin güncel öneme sahip tarihsel bir konuya iliskin yerlesik anlayisimiza tamamen yeni bir sekil vermesinin örnegine az rastlanir. Osmanli’da Son Fasil iste bunu basariyor.
McMeekin alti yüzyillik bir imparatorluga son veren, Ortadogu haritasini yeniden çizerken kültürünü de yeniden sekillendiren, Birinci Dünya Savasi’nin baslamasinda ve ona (geçici olarak) son veren barista önemli bir rol oynayan12 yillik Osmanli Veraset Savasi’nin (1911-1923) bu dengeli ve kapsamli analizinde Avrupa’nin dört bir yanindaki arsivlerden çok sayida yeni malzemeyi bir araya getiriyor.
Dennis Showalter, Colorado College Tarih Profesörü