Tonyukuk Türklerin Bilge Atası

BILGE TONYUKUK
VE YAZITI…

Gerçege en yakin bilgilerle Tonyukuk kimdi? Unvanlari ve görevleri nelerdi? Yazitinda neler anlatmaktaydi? Tarih boyunca Tonyukuk ve yaziti ile ilgili hangi çalismalar yapildi?

Türk adinin ilk kez geçtigi Türk runik harfli metinler içerisinde, üzerinde en çok konusulmus olani kuskusuz Tonyukuk yazitidir. Bizzat Tonyukuk’un zihninden ve dilinden çikan bu yazit, hem tarihî olaylara teferruatiyla yer vermesi hem de Türk diline ve kültürüne yaptigi katkilar neticesinde oldukça önemli bir konumdadir.
Tonyukuk yaziti ilk bulundugu günden bugüne kadar genellikle dil arastirmacilari tarafindan incelendi. Özellikle tarih arastirmacilari, Çin kaynaklarinda verilen bilgilerden hareket ederek Tonyukuk’un kim oldugu konusunda yogunlastilar.
Iste ilk kez bu kitapla, hem Çin kaynaklarindaki olaylar hem de yazittaki olaylar karsilastirilmis oluyor. Yazittaki her cümle ve sözcükte yer alan sifreler çözülerek hem Tonyukuk’un kimligi hem de yazitinin degeri ortaya konuyor. Çin kaynaklariyla eski Türk yazitlarinda açikça ifade edilmemis olsa da yazitta yer alan igneleyici ve buruk ifadelerle Tonyukuk’un Bilge Kagan’la yasadigi sorunlar gözler önüne seriliyor.
Tonyukuk tarihten günümüze, büyük isler basaran Türk büyükleri arasinda süphesiz ki en üst siralardadir. Diger yandan tarihî Türkçenin söz varligina yaptigi katkilariyla, Türk kültürüyle ilgili sagladigi verilerle ve belki de en önemlisi Köktürk tarihi için paha biçilemez bilgiler vermesiyle, Tonyukuk yaziti ölümsüz konumdadir.
“Tasa Kazinan Tarih”, “Sibirya’da Türk Izleri” kitaplariyla Orta Asya Türk tarihini ana kaynaklariyla günümüze tasiyan Erhan Aydin bu kez Tonyukuk’u ve yazitini yeniden gündeme tasiyor.