Feodalizmden Kapitalizme, Osmanlı'dan Türkiye'ye

Bu çalismada Sencer Divitçioglu'nun Osmanli toplumunu Asya üretim tarzi (AÜT) çerçevesinde bir modele yerlestirmesine sistematik bir yanit olusturulmaktadir. Osmanli toplumunu kendine özgü (sui generis) olarak tanimlayan ve feodal üretim tarzinin hâkimiyetini reddederken istemeden AÜT tezlerinisavunanlara dolayli destek veren önemli iktisat tarihçimiz Ömer Lütfü Barkan'in görüsleri de elestiri kapsamina alinmaktadir. Barkan üzerinden bir anlamda partikülarizm/kendine özgücülük sarmalina hapsolmus bütün Osmanli tarihçilerine de dolayli bir elestiri yöneltilmis olmaktadir.

Çalismanin bir diger tartismasi, Osmanli ekonomik ve sosyal sisteminin çözülmesi ve dönüsmesinin "kendiliginden" kapitalizme evrilme olanaklarinin yapisal sinirlari üzerinedir. Bir sanayi devriminin sürükleyici ve dönüstürücü etkisinden yoksun olan ve dolayisiyla bu devrim tarafindan belirlenen dis dinamiklerin belirleyici etkisine fazlaca açik olan bir yari-bagimli çevre ekonomisinde, bozulmus feodal iliskilerin kapitalist iliskilere evrilmesi Osmanli döneminde gerçeklesememis ve bu sorun tüm hibrit özellikleriyle 20. yüzyil ortamina ve Cumhuriyet dönemine tasinmistir.

Bu kitabin iddiasi, 1970'lerde yogunlasan Osmanli'da hâkim üretim tarzi tartismalarini gene 1970'lerden gelerek zenginlestirmek ve bir anlamda eksik halkayi tamamlamaktir. Buna karar verecek olan kuskusuz okuyucunun kendisi olacaktir.