Şarktan Haber

“Varlik bezmi O’nun nazinin sehididir.”

Yirminci yüzyilin en önemli mütefekkirlerinden, edebiyatçilarindan ve siyasetçilerinden “Allâme” unvanli Muhammed Ikbal, Sark’tan Haber’in Tûr Lalesi kisminda böyle anlatir insan ve kâinat tasavvurunu. Eserleri Urdu ve Fars edebiyatinin en yetkin örnekleri arasinda yer alan Ikbal, Sark’tan Haber’de, asil hikmetin ask ve muhabbet olmasini merkeze alarak naz-niyaz baglaminda insan-i kâmilligin çesitli veçhelerini beyit ve rubaîleriyle, kaleminden birer inci gibi döküyor.
“Bülbüllerin Hakîmi” ya da “Hakîmlerin Bülbülü” olarak anilan Ikbal’in gerek Batili sairlerin ve filozoflarin düsüncelerini veciz beyitlerle özetledigi gerekse Milletler Cemiyeti gibi, dönemin gelecek nesillere miras kalacak yapilarini öz ve derin kelâmiyla ele alarak hem bireyin hem toplumun Allah ile olan ve olmasi gereken rabitasina tasavvufî irfan ekseninde baktigi bu eserindeki mazmunlarla, destanlarla ve efsanevî karakterlerle kurulan örneklemeler, insandan yola çikarak onun içinde cosup tasan Ask’in bir irmak gibi çagladiginin göstergesi.
Milletler baglaminda da “birlik” fikrini savunan, Hint Müslümanlari ile diger Müslüman halklarin savas dönemi emperyalizm mücadelesine bîgâne kalmayarak özellikle Türk direnisini takdire sayan bulan; düsüncesini, içinde tasidigi coskun ilâhî ask nesvesi ve örnek aldigi isimlerin tasavvurlari, özellikle mürsidi gibi gördügü Hz. Mevlânâ’nin ask ile insana ve kâinata bakisi baglaminda sekillendiren Ikbal, Islam ve Islam tasavvufunu eksene alarak Bati felsefesi ile pozitivizmini akici, duru ve derinlik dolu latif edebî dili ile elestiriyor. Insanin kendi farkindaligini saglayabilmesi ve bu ask dolu iklimde kendini bulabilmesi ihtiyaci, onun dizelerinde bir haykirisa dönüsüyor.
Ali Nihat Tarlan’in, Peyâm-i Masrik ve Zebûr-i Acem isimli çalismalari Sark’tan Haber adi altinda nesrederek Türkçeye kazandirdigi bu eser, yeni Ikbal okuyucularinin da bir farkindalik ve irfan dünyasina adim atmalarini saglayacak.