Varisler Öğrenciler Ve Kültür

Egitimin toplumsal hareketliligi saglayan baslica etmenlerden biri oldugu savi, bugün, ortak kaninin degismez unsurlarindan biri olarak kendini kabul ettirmis gibidir. Bu idealden “sapma” olarak egitime erisimdeki esitsizlikler ise, ya olmasi dogal ancak elden geldigince düzeltilebilecek ekonomik esitsizlikler ya da olmasi en az digeri kadar dogal ancak düzeltilmesi o kadar da kolay olmayan “kisisel yetenek” farkliliklari çerçevesinde kavranilir.

Bourdieu ve Passeron'un elinizdeki kitaptaki müdahalesi tam da bu iki argüman düzeyinde sekillenir. Mevcut hâliyle okulun toplumsal hareketlilik unsuru oldugu iddiasi bir yanilsama, hatta bir ideolojidir, der ikili. Zira egitimin “kisisel yetenege” dönüstürdügü nitelikler, ögrencide aradigi vasiflar, kazandirmayi hedefledigi kabiliyetler, esasinda, bazi imtiyazli siniflarin kültür karsisindaki imtiyazlarinin “dogallastirilmis” “mutlaklastirilmis” hâlleridir.

Eger böyleyse, diye ekler Bourdieu ve Passeron, sadece ekonomik esitsizliklere yönelmis bir tahlil, kültürel mirasin ve kültür karsisindaki esitsizliklerin merkezî önemini iskalamakla kalmaz, bunlari görmezden gelerek veya yok sayarak sistemin idamesine de hizmet eder. Zira sosyal imtiyazi yetenege, basariyi ise sahsi liyakate dönüstüren esitsizlikler ortadan kalkmaksizin ekonomik imkânlarin esitlenmesi mevzubahis olabilir. “Böyle bir durumda, farkli sosyal kesimlerin egitim sisteminin farkli mertebelerindeki esit olmayan temsili, hiçbir zaman olmadigi kadar fazla gerekçeyle, yeteneklerin veya kültüre erisme arzusunun esit olmayan dagilimina isnat edilecektir (…) Hatta daha da iyisi, sanslarin biçimsel esitligi böylece saglandiktan sonra okul, imtiyazlarin mesrulastirilmasinin hizmetinde, kendine bütün mesruiyet görünümlerini verebilir”.

Egitimde firsat esitligi mi demistiniz?