Eylülün Kızgın Soluğu

Eylülün Kızgın Soluğunda Mehmet Başaran, ülke tarihinde kara bir leke olan 12 Eylül dönemini, Giz Kokan Suskunlukta olduğu gibi bir kez daha, belgelerden ve yaşanmışlıklardan yola çıkarak romana taşıyor; okuyana, kitaba düşman gerici bir zihniyeti eleştirel olarak sergilerken faşizmin bıraktığı yaraları, derin izleri de gündeme getiriyor.
Eylülün Kızgın Soluğunda, gözdağı vermek için açılan düzmece Ceylanköy davasına bir elebaşı olarak dahil edilen Mehmet Can öğretmenin gerimli kaçak günlerini, korkularını, endişelerini, tinsel dünyasını; dostlarını, düşmanlarını, ailesine yapılan baskıları yazara özgü şiirsel biçemle okuyoruz...

Epey okumuş adam çıkmış köyünüzden. Solculuktan takip edilenler bile varmış aralarında. Hepinizin önünde soruyorum şimdi bunlara. İlkokuldan sonra, kimlerdir okumaya gidenler?
Yüzü kül kesildi Arnavut Salihin. Aylardır korktuğu şey başına geliyordu işte. Samsunun bir köyünde öğretmendi torunu Ferhat. Ona bir zarar gelirse napardı? Öbür babaların da yürekleri ağızlarındaydı.
Ne susuyorsunuz ulan! Dilinizi mi yuttunuz? Tümünüzü cemseye doldurmadan...
(...)
Kitaplığa, eşyalara bir hüzün çökmüştü sanki. Mehmet Öğretmenin yokluğu belli oluyordu. Kim bilir kaç ev böyleydi? Ne çok insana suçlu gözüyle bakılıyordu... Hele o aramalar, baskınlar, ihbarlar! Nereden çalınmıştı kulağına Ayşenin başına gelen? Yanı başındaki savcıdaydı Ceylanköy dosyası. Ordu komutanlığına yazılmış imzasız bir mektupla başlıyordu her şey. ... evde çok miktarda yasak kitap bulunduğunun tahmin edildiği... Kitaplığa kaydı bakışları. Bir girerlerse buraya... Öf be, ne dönemdi!