Müslümanların Avrupayı Keşfi

Hristiyanligin Islam algisi ve Islamiyet’e yaklasimi, Islam’in Hristiyan algisi ve Hristiyanliga yaklasimiyla tam bir karsitlik içinde olusmustur. Bu karsitligin temelinde iki farkli güdü yatmaktadir. Baslangiçta Hristiyanlik, ortaya çikisindan hemen sonra hizla yayilan, doguda Hindistan ve Çin sinirlarina, batida ise Kuzey Afrika ve Akdeniz’i asarak Avrupa’nin içlerine ulasan Islam’a karsi hayatta kalma içgüdüsüyle hareket etti, saldirisi altinda bulundugu din ve uygarlik hakkinda bilgi edinme ihtiyaci duydu. Üstelik Hristiyanlar Islam uygarligina baktiklarinda pek çok açidan kendilerinden daha üstün bir uygarlik gördüler. Bu olgu Hristiyanlari, bu yeni uygarligin dillerine ve kültürlerine ilgi duymaya zorluyordu.

Oysa, Islamiyet’in Hristiyanlik ile ilgili bu tür kaygilari yoktu. Müslümanlar, gerçek dine ve üstün güce sahip olma duygusuyla inançlarini dünyanin geri kalanina yaymakla yükümlüydüler. Islam devleti dünya üzerindeki tek mesru güç ve Islam toplumu da etrafi barbarlik ve inançsizligin karanligiyla çevrili, aydinlanma ve hakikatin tek kaynagiydi. Kendi üstünlügüne inanci tam olan ve bununla gurur duyan Islam uygarligi, kuzeyin soguk ve sefil topraklarindaki kâfir barbarlari küçümsüyor ve görmezden geliyordu. Öyle ki, Müslümanlar modern çagin baslangicina kadar Avrupa’da ilgilerini çekecek bir sey göremediler.

On dokuzuncu yüzyilin baslarinda önce Istanbul’da, daha sonra da baska yerlerde Müslümanlar Islam ile Hristiyan dünyasi arasindaki dengelerin sadece güç anlaminda degil, bilgi bakimindan da degismeye basladigini fark ettiler ve Avrupa dillerini ögrenmek için çaba sarf etmek gerektigini anladilar.

Bernard Lewis, Müslümanlarin Avrupa’yi Kesfi adli kitabinda Islamiyet’in Hristiyanlik algisi ve Hristiyanliga yaklasimindaki degisimlerin izlerini Müslüman düsünürler ve yazarlarin eserlerinde ariyor. Lewis’in bu arayisi Müslümanlarin Bati hakkindaki bilgilerini hangi kaynaklardan, ne yollarla edindiklerini ve bu bilgilerin gelisme evrelerini de açiga çikariyor. Zengin birinci düzey tarihsel belgelerle hem konuyu derinlemesine anlatiyor hem de bu konuda arastirma yapacaklara önemli ipuçlari sunuyor.
Müslümanlarin Avrupa’yi Kesfi herkesin kütüphanesinde bulunmasi gereken bir basyapit.