Batıda Bir Nakşi Cemaati

Iran Devrimi (1979) sonrasinda kullanima sokulmus ’Islâmî fundamentalizm’ tabirinden ’11 Eylül’ (2001) sonrasinda yayginlik kazanan ’Islâmofobi’ye kadar Bati dünyasinin Islâm algisi genelde yekpâre bir olumsuzlama dogrultusunda biçimlendi. Bu hâkim algi, Islâmî hareketlerin kendi içlerindeki farklilik ve karsitliklarin ele alinmasini zorlastiran bir engel teskil etti hep... Naksibendî tarikatinin bir kolunun Bati dünyasindaki örgütlenme ve faaliyetlerini inceleyen bu antropolojik çalisma, ’tekil’ (yekpâre) bir Islâm algisindan ziyade ’Islâm çoguldur’ düsturundan beslenen elestirel bir yaklasimin ürünü. Tayfun Atay, tarikatin modern dünyaya bakisindan toplu zikir törenlerine ve siyasal, ahlâki, eskatolojik (Mehdici) söylemlerine açilan genis yelpazeli bir etnografik serimleme sunuyor. Toplulugun modern dünyada gelenegini degisime tâbi tutarak sürdürme çirpinislari kadar, kendisine karsit diger Islâmî çevrelerin meydan okumalarina direnis stratejileri de mercek altina alinmakta. Islâm-içi çatisma dinamiklerinin tespitine ilâveten, tarikatin kendi içindeki iktidar mücadelelerine iliskin ayrintili gözlemlerle çalisma iyice seçkinlesiyor. Atay, elestirel çözümlemesini, çalistigi tarikat topluluguna yönelik seferber ederken, yaptigi arastirmanin kendi bilissel sisteminde yol açtigi dalgalanmalara iliskin ’öz-düsünümsel’ bir paylasimda bulunmayi da ihmal etmiyor. Bu kitap, Islâmî bir yasam biçiminin disindan, ama o hayata içerden bakma çabasinin alabildigine gösterildigi nadir bir kaynak... (Tanitim Bülteninden)