Din Algısı İnşasında Tarihin Araçsallaştırılması

Din algisinin sekillenmesine katkida bulunan ve onu besleyen önemli araçlardan biri tarihtir. Tarih üzerinden algi olusturulabilecegi gibi tarihin benimsenen görüs ve kanaatlere göre yeniden okumaya tabi tutularak algiya temel olusturmak üzere istihdami da mümkündür. Geçmise göz gezdirdigimizde bunun birçok örnegiyle karsilasiriz. Öte yandan tarihî gelismelerin bir kismini karartarak muhatabin olgudan farkli bir algiya ulasmasini saglamak, kolaylikla gerçeklestirilebilecek bir yöntemdir. Nitekim günümüzde geçmise iliskin anlatimlarda bu yönteme siklikla basvuruldugu müsahede edilmektedir. Bundan dolayidir ki geçmisteki insanlarin sürekli dogru davranislar serdettikleri anlatilarak günümüzdeki insanlarin sahip olduklari insanî zaaflardan uzak olduklari vurgulanmaktadir. Basta yöneticiler, ideologlar ve dinî görüslerini temellendirmek isteyenler olmak üzere birçok kimse tarih üzerinden insa yoluna basvurmaktan kaçinmamistir. Zira tarih kolay araçsallastirilabilen alanlardan biridir.

Kurgusal tarih üzerinden mesrulastirma yolunu izleyen gruplar arasinda mezhepçi tutuma sahip kimseleri zikretmek gerekir. Özellikle mezheplerini ideoloji haline getiren kisi ve gruplar, geçmisi kendi görüsleri dogrultusunda kurgulamaktan geri durmazlar. Bunun için bazi kisileri kahramanlastirma, bilgilerin bir kismini reddetmek için deliller arastirma ya da bazi rivayetleri karartma gibi yöntemleri kullanmaktan kaçinmazlar.

Elinizdeki kitap tarihin din algisi olusturmada kullanimina iliskin örnekler sunmaktadir. Alanin uzmanlari tarafindan yazilan metinler tarihî gelismelerin mezhebi kaygilarla nasil farkli yorumlandigini ortaya koymaktadir.