Bir Eleştirmen Olarak Ahmet Hamdi Tanpınar

Ahmet Hamdi Tanpinar edebiyatimizda daha çok sair, hikâyeci, romanci ve edebiyat tarihçisi olarak taninir, elestirmenligi ise pek fark edilmez. Oysa elestirmen olarak bilinen çagdasi yazarlardan türünde daha basarili ve islevseldir.

Ahmet Hamdi Tanpinar; siir, hikâye ve romanlariyla kurguladigi dünyayi veya içinde yasadigi “rüya alemi”ni elestiri yazilariyla belli bir realite zeminine çekmeye çalisir. Bu anlamda onun elestirisi, kurgusal olanin reel köklerini bulup çikarma isi ya da gerçekle hayal arasinda sikismis bir dünyanin ve bunalmis bir kafanin soluk alip verisidir! Kendi gerçekligini (kader, insan olus veya yalnizlik) bu sikisiklik ve bunalmislik içinden çekip çikarma girisimi, ona hayatla ölüm arasinda tutunma kabiliyeti (yasama iradesi) kazandirir.

Bu sebeple Ahmet Hamdi Tanpinar'in elestirel donaniminin arka plâninda bir çesit irade savasi varligini hissettirir. Varolus kaygisini sürekli omuzlarinda tasiyan bir fikir ve estetik arayisinin mahsulü olan elestiri yazilari, okuyucuda sanat eserini tamamlayan bir tat birakir. Bu tat, bazen bir “ön söz”, bazen de bir “son söz” islevi görür. Çagdas dünya içinde, ileriye açik, mazi ile hesabini gören bir Türkiye'nin pesinde olan Ahmet Hamdi Tanpinar, düsüncesi ve sanatiyla Türk edebiyatini etkilemeyi ve beslemeyi sürdürmektedir. Elestiriye yön veren tarafi da zaman içinde daha iyi anlasilacaktir.