İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi

1998 Kasim'inda yürürlüge giren 11. Protokol'le Insan Haklari Avrupa Sözlesmesi denetim mekanizmasinda yapilan degisikliklerin amaci, tam zamanli çalisan tek bir Mahkeme'nin kurulmasiyla denetim sisteminin bütünüyle yargisal bir nitelik kazanmasi ama ayni zamanda da, karara baglanmasi ortalama 5-6 yil süren basvurularin daha kisa sürede sonuçlandirilmasi yolunun açilmasiydi. Yaklasik 1.5 yil sonra Insan Haklari Avrupa Mahkemesi'nin yeniden yapilandirilmasi iliskin tartismalar basladi. Mahkeme'nin is yükünün giderek artmasi, biriken basvurular nedeniyle sistemin 'bogulma' noktasina yaklasmasi, Insan Haklari Avrupa Mahkemesi'nin etkililigi sorununu gündeme getiriyor. Sorunun çözümü bir yönüyle denetim sisteminin hizlandirilmasiyla ilgili ancak, belki esas önemli olan, Insan Haklari Avrupa Sözlesmesi'ne taraf devletlerin Sözlesme'den kaynaklanan yükümlülüklerini ve Sözlesme'yi yasayan bir belge olarak yorumlayan Insan haklari Avrupa Mahkemesi kararlarinin gereklerini yerine getirmek için iç hukuklarinda gerekli düzenlemeleri yapma konusunda siyasal kararlilik içinde olmalari. Insan Haklari Avrupa Mahkemesi kararlarinin iç hukuklarda uygulanmasini, Sözlesme'nin 1. maddesi uyarinca taraf devletlerin Sözlesme haklarini tanima ve koruma yükümlülügünün ayrilmaz bir parçasi olarak düsünmek gerekiyor. Insan Haklari Avrupa Mahkemesi, Sözlesme hukukunun uygulayicisi oldugu kadar, yaraticisi da. Bu anlamda, Sözlesme hukukunun, Sözlesme'nin iç hukuktaki yerinden bagimsiz olarak iç hukuka aktarilmasinin en etkili yolu, ulusal yargi yerlerinden 'Yerel Sözlesme Mahkemeleri' rolü üstlenmesini. Ulusal yargi yerleri ile Insan Haklari Avrupa Mahkemesi arasinda kurulacak hukuksal isbirligi, iç hukuklarin Sözlesme hukukuna uyumunu saglamanin yani sira, Sözlesme yargici açisindan da bir geri besleme kanalinin olusmasina imkan saglayacak.Ince Kapak: