Turfanda Mı Yoksa Turfa Mı Günümüz Türkçesiyle

Turfanda mi Yoksa Turfa mi? romaninin kahramani Mansur, tip egitimi aldigi Fransa’dan varligini devlet hizmetine adamaya kararli bir idealist olarak Istanbul’a gelir. Fakat daha adimini atar atmaz karsilastigi olaylar, gördügü manzaralar karsisinda saskinliga düser. Mansur tenkitçi dikkatiyle Osmanli cemiyet ve devlet hayatini en hurda köselerine kadar teshir ederken, Tanzimat’tan beri dogrulmak istedikçe sendeleyen ve nihayetinde yikilan Osmanli’nin düsüs nedenleri canli tablolar halinde gözler önüne serilir. Mizanci Murat okura, zamanin yeni mahsulü Mansur gibilerinin, Ilerde çogalacak benzerlerinin ilk önceleri, yani turfandalari midir yoksa kimsenin begenmeyecegi cemiyet düskünleri, yani turfalari midir? sorusunu sordurur. Mizanci Murat (1854-1917) Gazeteci, siyaset adami, tarihçi ve yazar Murat Bey, Dagistan’da dogdu. Rüstiye ve idadi ögrenimini burada tamamladi. Rusya’da tip egitimi aldiktan sonra 1873’te Istanbul’a giderek Hariciye Nezareti Matbuat Kalemi’nde çevirmen olarak çalisti. Mekteb-i Mülkiye’de siyasal tarih ve cografya dersleri verdi. Darülmuallimin’de hocalik ve yöneticilik yapti. Ittihat ve Vakit gazetelerinde Türk-Rus savasi ve dis politika konularindaki yazilariyla kendini gösteren Murat Bey, 1886’dan itibaren çikardigi Mizan gazetesiyle Osmanli basininda önemli bir yer edindi. Yazilari nedeniyle gazete sansüre ugrayarak zaman zaman kapatildi. Istanbul’da ilk örgütlü muhalefet hareketleri basladiginda Jön Türkler kendilerine yakin gördükleri Murat Bey’in hareketin basina geçmesini istediler. Sarayin baskisi karsisinda 1895’te Paris’e kaçan Murat Bey önce Kahire, sonra Paris ve Cenevre’de yeniden çikardigi Mizan ve ayrica yayimladigi siyasi risaleleriyle Avrupa’da ve Türkiye’de büyük tesir uyandirdi. II. Mesrutiyet’in ilanini takiben Mizan’i tekrar çikararak eski partisiyle anlasma ümidini, Avrupa’dan dönmesini affetmeyen Ittihat ve Terakki liderleri bosa çikarinca, o, tesiri 31 Mart hadiselerine kadar uzanan siddetli bir muhalefete geçmistir. Olaydan birkaç gün sonra, irtica ve askeri ihtilal çikarmak suçuyla tutuklanarak ömür boyu kalebentlige mahkûm edilip Rodos’a sürülür. Midilli’de tamamladigi sürgünlügünden 1912’de çikarilan kismi af üzerine Istanbul’a dönmüs, Peyam ve Peyam-i Edebi’de yazmaya devam etmistir.